Kamienica pod Złotymi Nożycami
Kraków, Polska
2012-2022
Projekt: Nadbudowa i przebudowa zabytkowej kamienicy w historycznym centrum Krakowa (oryg. projekt 1878 r., arch. Nachman Kopald)
Architektura (autorzy): Jakub Turbasa, Wojciech Zagórski
Konstrukcja: Hodurek Czesław. Pracownia Inżynierska
Projekt instalacji elektrycznych: Studio Energetyczne’76 – Biuro Usług Projektowych i Elektrycznych Grzegorz Zych
Projekt instalacji sanitarnych: mgr inż. Sławomir Gubała
Generalny wykonawca: Detal Remont – S.C. R. Zięba, Jacek Bogal + firmy podwykonawcze
Inspektor nadzoru inwestorskiego: Michał Zagórski
Architektura wnętrz: Jakub Turbasa
Lokalizacja: ul. św. Gertrudy 15, Kraków, Polska
Projekt: 2012-2016
Realizacja: 2018 – 2022
Inwestor: prywatny
OPIS PROJEKTU:
Jednopiętrowa kamienica przy ul. św. Gertrudy 15 zrealizowana została w 1878 roku według koncepcji projektowej arch. Nachmana Kopalda. Znajduje się w historycznym centrum miasta Krakowa w bezpośrednim sąsiedztwie Plant (przestrzeni dawnych murów miejskich) oraz licznych zabytków Krakowa. Z kamienicy rozpościera się panorama na wspomnianą zieleń, Zamek Królewski na Wawelu oraz barokowy kościół pw. Świętych Piotra i Pawła (projekt według wzoru rzymskiego jezuickiego kościoła – Il Gesù). Stanowią one architektoniczne dominanty i odcisnęły piętno na nowej architekturze kamienicy.
Projekt objął nadbudowę, przebudowę i rozbudowę kamienicy na cele mieszkalne wraz usługami w parterze – renomowaną pracownią krawiecką. Zabytkowy charakter istniejącej części oraz tożsamość miejsca wpłynęły na kształt nowej architektury. Istotną kwestię stanowiło z jednej strony stosowne wpisanie nadbudowywanej części w historyczny kontekst, z drugiej zaś jej wyrażenie za pomocą współczesnego języka architektury. Architektura kamienicy wyraźnie komunikuje co przynależy do „starego porządku”, a co do „nowego porządku”. Z tej przyczyny zabytkowa część wyraźnie odcina się swoim głęboko wysuniętym gzymsem od części współczesnej.
Cofnięcie nadbudowanej części względem lica historycznej elewacji dodatkowo podkreśla to rozróżnienie. Ma to również konotacje z kształtowaniem historycznych budowli Krakowa, których elewacje posiadają gzymsy pośrednie dzielące kondygnacje, maskujące cofnięcia (wynikające ze zwężania grubości murów wraz z wysokością) oraz bywają śladem rozbudowy kamienic o kolejne piętra na przestrzeni wieków. Podział elewacji gzymsami pośrednimi oraz cofnięciami czytelnie komunikuje, które warstwy przynależą do najstarszych. Całość – niczym widoczne w przekroju warstwy geologiczne ziemi – ukazuje ewolucyjne nawarstwienia. Wraz ze zmianą wysokości elewacji jej detal zmierza w kierunku minimum.
Wspomniane wyraźne cofnięcie nowej części związane jest również z nieszablonowym, autorskim rozwiązaniem. W części ukrytej przed wzrokiem osób znajdujących się na zewnątrz znajdują się niewielkie portfenetry z ukrytymi w gzymsie donicami na zieleń. Dzięki takiemu zabiegowi zaistniała możliwość zastosowania okien do poziomu posadzki, wprowadzenia większej ilości światła dziennego do wnętrz oraz jeszcze rozleglejszego otwarcia mieszkań na panoramę Starego Miasta.
Nadbudowa wyróżnia się na tle historycznej pozostałości także fakturą materiału wykończeniowego, lecz ich barwy zostały ujednolicone. Zamysł pozostawienia widocznej struktury ręcznie formowanej cegły w górnej części elewacji (ceramika jest materiałem charakterystycznym dla budowli Krakowa), a następnie jej zabarwienie, zaczerpnięte zostało z rozwiązań stosowanych w przeszłości. Między innymi ceglane elewacje wraz ze spoinami wspomnianego kościoła pw. Św. Piotra i Pawła były barwione bydlęcą krwią, co nadało im wizualnie ujednolicony wygląd.
Otwarcie się na widok stanowi istotny czynnik aranżacji układu funkcjonalnego mieszkań. Każde z nich zostało rozplanowane z uwzględnieniem stron świata oraz według zasad strefowania. Część dzienna otwiera się w kierunku zachodnim na Planty. Strefa nocna zlokalizowana została od strony wschodniej, gdzie znajduje się wnętrze kwartału miejskiego z podwórzem i zielenią (strefa ciszy).