„Architektura stosowna. Współczesne tendencje projektowe w architekturze krajów rozwijających się”

Rozprawa doktorska, Kraków 2021

Autor: Jakub Turbasa
Promotor: prof. dr hab. inż. arch. Tomasz Kozłowski
Praca doktorska opracowana na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej
Recenzenci:
dr hab. inż. arch. Bolesław Stelmach, prof. PŁ – Politechnika Łódzka
prof. dr hab. inż. arch. Agata Bonenberg – Politechnika Poznańska

Streszczenie:
Przedmiotem pracy jest zagadnienie stosowności w architekturze ze szczególnym uwzględnieniem tendencji projektowych w krajach rozwijających się. Praca składa się z części teoretycznej ukazującej zarys idei stosowności w historii myśli estetycznej oraz architekturze, jak również stara się określić ogólną charakterystykę architektury stosownej. Kolejną część rozprawy stanowi opis rozwoju idei stosowności (appropriateness) w XX wieku wskazujący na nią jako na naczelny atrybut rozwoju, technologii, sztuki budowania czy ekonomii w rodzących się od lat 60. światowych tendencjach. Przedstawione zostały tło historyczne, prądy myślowe oraz postacie przyczyniające się do powstania i rozwoju ruchu o międzynarodowym zasięgu – tzw. ruchu Stosownej Technologii (Appropriate Technology). Praca porusza tematykę rozwoju teorii oraz praktyki Stosownej Technologii (ST). Stanowi próbę ukazania stosowności jako istotnego atrybutu w kształtowaniu architektury. Analizie poddane zostały współczesne realizacje w krajach rozwijających się. Rozprawa odnotowuje także kwestie kontrowersji związanych z ruchem ST. Praca stara się określić charakterystyczne cechy architektury stosownej – w rozumieniu ogólnym oraz jako architektury bazującej na ideach ruchu Stosownej Technologii. Jest próbą usystematyzowania i określenia kryteriów stosowności oraz wskazania ich wpływu na współczesne tendencje projektowe.

CZYTAJ >>

WIĘCEJ >>


SPIS TREŚCI:
I WSTĘP
Uzasadnienie podjęcia tematu. Aktualność tematyki
Cel badań
Teza pracy
Zakres pracy. Metoda. Ograniczenia
Stan badań

II WPROWADZENIE – ZARYS IDEI STOSOWNOŚCI W HISTORII MYŚLI ESTETYCZNEJ I ARCHITEKTURZE
Terminy – stosowność, architektura stosowna
Stosowność w sztuce. Geneza idei
Witruwiusz. Początki architektury stosownej
Wybrane zagadnienia
Stosowność odmianą piękna. Zasada zgodności z celem
Stosowność jako kryterium kulturowe. Czas. Tradycja. Awangarda. Zanik stosowności
Stosowność jako kwalifikacja architektoniczna. Wpływ miejsca i warunków naturalnych na architekturę
Stosowność jako kryterium oceny. Wymiar społeczny a subiektywizm
Charakterystyka architektury stosownej. Podsumowanie

III STOSOWNOŚĆ W TECHNOLOGII I ARCHITEKTURZE – ROZWÓJ WSPÓŁCZESNYCH TENDENCJI
Początki tendencji stosowności w architekturze XX w.
Tło historyczne
Technologia Pośrednia (Intermediate Technology)
Międzynarodowy ruch Stosownej Technologii (Appropriate Technology)
Charakterystyka Stosownej Technologii
Międzynarodowy zasięg ST – lata 70. i 80. XX w.
Obszar działań ST
Twórcy
Hassan Fathy. Prekursor architektury stosownej
Richard Buckminster Fuller
John F.C. Turner
Balkrishna V. Doshi
Diébédo Francis Kéré
Stosowna technologia i architektura we współczesnym świecie

IV ARCHITEKTURA STOSOWNA – IDEE RUCHU STOSOWNEJ TECHNOLOGII W ARCHITEKTURZE. PRZYKŁADY
WYMIAR SPOŁECZNY
Centrum Szans dla Kobiet – Sharon Davis Design
Szkoła podstawowa Gando – Kéré Architecture
Szkoła Podstawowa Umubano – MASS Design Group
Przedszkole Laafi – Albert Faus
Dom kultury Pani – SchilderScholte architecture+
Szkoła – caravatti_caravatti architetti
Szkoła podstawowa dla dziewczyn – Orkidstudio (BuildX Studio)
Szkoła Evergreen – CAUKIN Studio
TRADYCJONALIZM A NOWOCZESNOŚĆ
SOS Children’s Village – Urko Sanchez Architects
Główny Szpital Nigru – CITIC Architectural Design Institute (CADI)
Szkoła zawodowa – LEVS architecten
Szpital Siddhartha dla dzieci i kobiet – Tadao Ando Architects and Associates, Kishore Thapa
Wydział Architektury i Kształtowania Środowiska – Patrick Schweitzer & Associés
Szkoła podstawowa im. Marii Grazii Cutuli – 2A+P/A, IaN+, Mario Cutuli, ma0/emmeazero
Osiedle mieszkaniowe Niamey 2000 – united4design
Sierociniec Ti kay là – Bonaventura Visconti di Modrone (ABVM)
WARUNKI NATURALNE
Sierociniec Falatow Jigiyaso – F8 architecture (architektura), Gérard Violante (proj. instalacji)
Szkoła średnia w kompleksie Bangre Veenem – Albert Faus
Szpital Friendship Satkhira – Kashef Chowdhury/URBANA
Szkoła średnia – Architetti Senza Frontiere Italia
Szpital pediatryczny Nijala – TAMassociati
Dom pomocy – Aut Aut Architettura
Francuska szkoła im. Jean’a Mermoz’a – Terreneuve Architectes | Urbanistes
Akademia Dziecięca Chipakata – Frank Lupo, Randy Antonia Lott, Susan Rodriguez
Specyfika oraz cechy architektury stosownej. Schemat
Definicje
Kontrowersje

V PODSUMOWANIE I WNIOSKI KOŃCOWE
VI STRESZCZENIE
VII SUMMARY
VIII LITERATURA
IX SPIS ILUSTRACJI